Психологтың кеңесі
"Мен бәрін өзім жасай аламын!»
Ерте жастағы балаларда тәуелсіздікке тәрбиелеу тәрбиенің маңызды сәттерінің бірі болып табылады.
Екі жыл - тәуелсіздікті оқытудың ең керемет жасы. Сіздің жағыңызда қазір табиғаттың өзі кішкентай адамның психикалық даму заңдарымен. Өйткені, баланың өмірінің үшінші жылы " Мен өзім!". Енді нәрестені өздігінен бірдеңе жасауға мәжбүрлеудің қажеті жоқ-ол тек осыған ұмтылады, табанды және табанды, сіздің көмегіңізсіз бәрін жасау құқығын батыл қорғайды және мақсатқа жетуден үлкен рахат алады.
Әдетте, екі жасар балалардың ата-аналары баланың тәуелсіз болуына кедергі келтірмеу үшін көп көңіл бөлуі керек. Бұл, мүмкін, ең маңызды сәт! Дәл қазір, өмірдің үшінші жылында бала өзіне-өзі қызмет көрсетудің барлық дағдыларын игере алады және игеруі керек: Тамақтану және ішу, тістерін жуу және тазарту, киіну және шешіну, кастрюльді уақтылы пайдалану. Мұндай жетістікке жету үшін сізге айтарлықтай күш салудың қажеті жоқ, тек біреуінен басқа-кедергі жасамаңыз! Оның қолынан ұстамаңыз, әр қадамда тартпаңыз немесе түзетпеңіз, ол үшін бәрін жасауға тырыспаңыз, өйткені ол "кішкентай және ештеңе білмейді"!
Іс жүзінде бұл оңай емес. Бала жууды үйренбес бұрын, ваннадағы еден бірнеше рет сумен толтырылады. Кішкентай баланы өздігінен кию тіпті ең тыныш ананың жүйке жүйесін оңай бұзуы мүмкін. Дегенмен, сіз өзіңізді қолға алып, шыдамды болуыңыз керек және импульстің әсерінен емес, баланы саналы түрде емдеуіңіз керек.
Өз ісіңізді жоспарлағанда, кестеге бір сағат немесе бір жарым уақытты (баланың мінез-құлқына байланысты) "тәуелсіздік үшін"алдын-ала жоспарлаңыз. Бала үшін ол өзі жасай алатын нәрсені жасамаңыз. Оған кез-келген жаңа шеберлікті өз бетінше сынап көруге мүмкіндік беріңіз, егер ол өзін жеңе алмайтыны белгілі болса, көмек ұсыныңыз (және бұл көмек нұсқаулық болуы керек: "Мен өзім жасаймын!", ал "міне, осылай жасалады"). Екінші жағынан, оны міндетті түрде жеңе алмайтын тапсырмалармен жүктемеңіз: баланың өз әлсіздігі сезімін аз сезінуіне және жиі жетістікке жетуіне тырысыңыз.
Егер сіздің балаңыз қазір екі-үш жаста болса, төмендегі кеңестерді ескеріңіз.
Баланы киінуге және шешінуге қалай үйрету керек?
* Баладан әрқашан тек өзі киінуін талап етудің қажеті жоқ. Бірақ ол өз еркімен киім киіп, оларды өзі киюге тырысқанда да, ешқандай жағдайда оған кедергі жасамаңыз, ол үшін бәрін жасауға тырыспаңыз!
* Уақытты нәресте киіну ғылымын игеріп жатқанда өзіңізді тыныш сезінетін етіп жоспарлаңыз. Баланы уақытында жаңа дағдыларды игеру мүмкіндігінен айырудан гөрі таңертең жарты сағат бұрын тұру жақсы.
* Егер нәресте өздігінен киінгісі келмесе, оны аздап итеруге болады. Мысалы, сіз оған шұлық киюге болады, бірақ соңына дейін емес және оларды өзіңіз көтеруге кеңес беріңіз.
* Оны шешуге оңай болатын киімді шешуге шақырыңыз.
Ойын, интеллектуалды даму және жаңа дағдыларды игеру бір - бірімен тығыз байланысты процестер екенін ұмытпаңыз. Кішкентайға киім кию өнерін тез үйренуге көмектесетін қолайлы ойыншықтар бар екеніне көз жеткізіңіз. Біріншіден, Бұл қуыршақ киімдері бар қуыршақтар. Сонымен қатар, "білім беру құралдарының" барлық түрлері өте пайдалы - байлау ойындары және бекіту және босату қажет (мата панельдері немесе шүберек кітаптар, түймелер, сыдырғыштар, велкро, байланыстар тігілген қалталары мен клапандары бар жұмсақ ойыншықтар). Мұның бәрін өз қолыңызбен жасау әлдеқайда қызықты. Бала мұндай ойыншықтарға өте қуанышты болады, тезірек киінуді үйренеді, сонымен бірге ұсақ моториканы дамытады.
Баланы ойыншықтарын тазартуға қалай үйрету керек?
Бұған оңай қол жеткізуге болады, сіз тек баламен ойнауды бастауыңыз керек.
Ия, бұл бұйрық беру, талап ету немесе сендіру емес, ойнау. Сіз тиегіштерді, крандарды, қар жинайтын машиналарды, эвакуаторларды ойнай аласыз. Сіз жидектерді (саңырауқұлақтар, гүлдер және т.б.) жинап, баламен еденге шашыраған кішкене заттарды жинай аласыз. Сіз бәсекеге түсе аласыз - ойыншықтардың бір бөлігін тезірек алып тастайтындар. Тазалауды рахатқа айналдырудың тағы бір жүз әдісін ойлап табуға болады. Ең бастысы, сіз әрқашан дәйекті әрекет етесіз. Сіз баланы мезгіл-мезгіл тазартуға үйрете алмайсыз: "Мен кеше тазарттым, бүгін мен өзіммін, ал ертең бәрін сол күйінде қалдырамыз". Егер сіз жақсы әдетті дамытуды шешсеңіз, ниетіңізден бас тартпаңыз.
Бала, әрине, ойнайды, бірақ біртіндеп Ережеге үйренеді: ұйықтар алдында (немесе түскі ас алдында, серуенге дейін) ойыншықтар сөрелерге, қораптарға және басқа да "үйлерге"жіберіледі.
Әрине, балабақшада мұның бәрі оқытылады, ал балалар дәл сол жерде дәлдік әдетін үйренеді. Мұғалімді тыңдау әдеттегідей, әйгілі "ұжымның әсері" өз жұмысын атқарады. Бірақ егер үй өмірінде нәресте ешқашан заттарды тәртіпті ұстауға болатындығы туралы айтпаса да, тәрбиешінің өзін тазарту талабы баланың наразылығын тудыруы мүмкін. Егер сіз өзіңіздің балаңызға балабақшада "үйретілген" уақытты күтуді қаламасаңыз, ойнай бастаңыз.
Баланы кастрюльге қалай үйрету керек?
Бала шамамен екі жасында зәр шығару мен дефекацияны саналы түрде бақылау қабілетіне ие болады. Әрине, осы уақытқа дейін ол кастрюльмен "таныс" және бұл заттың не үшін екенін біледі. Бірақ егер осы уақытқа дейін баланың дәретхана істеріндегі" сәттілігі " толығымен қырағы ата-аналардың еңбегі болса, енді екі жастан бастап ол өзін-өзі қадағалай алады.
Не істеуге болмайды:
* ұзақ уақыт бойы кастрюльде ұстаңыз;
* "музыкалық құмыраларды" сатып алыңыз;
* боялған шалбар үшін ұру;
* бұл процедураларға тым көп мән беріңіз, баланың назарын қажет болғаннан артық жазыңыз (оның ішінде оның жетістіктеріне таңдануды тым қатты білдіріңіз).
Хабардар болу және оқу процесін тездету үшін балаңызға күн сайын кем дегенде біраз уақыт үйде киімсіз жүруге мүмкіндік беріңіз. Содан кейін ол дымқыл шалбардың өздері "болмайтынын" көруге және түсінуге мүмкіндік алады - ол өз денесінің жұмысымен танысады. Айтпақшы, дымқыл шалбар туралы: шамамен бір жарым жасында балалардың өздері бұл туралы қатты алаңдай бастайды. Ылғал шалбар ешқандай қуаныш әкелмейді, сондықтан сіз балаға ескерту жасаудың немесе одан да көп қорлаудың қажеті жоқ.
Баланы бақылаңыз. Әдетте, кейбір белгілерге сәйкес, оның белгілі бір қажеттілігі бар екенін байқауға болады, және бұл уақытта оған кастрюль ұсыну мағынасы бар. Талап етпеңіз, мәжбүрлемеңіз-жай ғана шалбар құрғақ және таза болып қалатынын түсіндіріп, ұсыныңыз. Күндізгі және түнгі ұйықтар алдында балаңызға кастрюль ұсынуды ұмытпаңыз.
Балабақшаға қалай баруға және ауырмауға болады?
Балалардың төрттен бір бөлігі балабақшаға "жасырын қарсылықпен"жауап береді. Жай-олар жиі ауыра бастайды. Ең көп таралған түсінік-бұл балалар бір - бірінен суық тиюді" ұстап алады " - себептердің бірі ғана.
Бірақ, ең алдымен, балалар қоршаған ортаның күрт өзгеруіне байланысты иммунитет төмендейтіндіктен ғана ауыра бастайды: басқа режим, ерекше тамақ, көп шу мен әсер, анасынан бөлінгендіктен тәжірибе... Ақыр соңында, Балабақшаға барар алдында балалар вакцинациялардың толық "жиынтығын" алады, бұл дененің қорғаныс жағдайына теріс әсер етеді. Тіпті емханадағы балабақшаға қабылданар алдында барлық дәрігерлерді міндетті түрде айналып өту баланың осы "мекеменің" дәліздерінде суық тиюіне әкелуі мүмкін.
Сонымен, психологиялық және" күнделікті " дайындықтан басқа, сіз балабақшаға жіберген баланың денсаулығын нығайту туралы қамқорлық жасауыңыз керек.
Консультация психолога
«Я все умею делать сам!»
Воспитание самостоятельности у детей раннего возраста один из ключевых моментов воспитания.
Два года - самый замечательный возраст для обучения самостоятельности. На вашей стороне сейчас сама природа с ее законами психического развития маленького человечка. Ведь недаром третий год жизни ребенка называют периодом, который проходит под девизом: "Я сам!". Сейчас малыша вообще не нужно заставлять что-то делать самостоятельно - он только к этому и стремится, настойчиво и упорно, решительно отстаивая свое право делать все без вашей помощи и получая огромное удовольствие от достижения цели.
Как правило, родителям двухлетних детей гораздо больше внимания приходится обращать на то, чтобы не мешать ребенку быть самостоятельным. И это, возможно, самый важный момент! Именно сейчас, на третьем году жизни, ребенок может и должен овладеть всеми навыками самообслуживания: есть и пить, умываться и чистить зубы, одеваться и раздеваться, своевременно пользоваться горшком. А для достижения таких успехов вам вовсе не обязательно прикладывать какие-то значительные усилия, кроме одного - не мешать! Не хватать его за руки, не одергивать и не поправлять на каждом шагу, не пытаться все сделать за него, потому что он "маленький и ничего не умеет"!
На практике это, конечно, не так уж просто. Прежде чем дитя научиться умываться, пол в ванной комнате не раз окажется залит водой. Самостоятельное одевание карапуза легко может расшатать нервную систему даже самой спокойной мамы. И все-таки необходимо взять себя в руки, набраться терпения и обращаться с ребенком осознанно, а не под влиянием импульса.
Планируя свои дела, заранее закладывайте в расписание час или полтора (в зависимости от особенностей поведения ребенка) "на самостоятельность". Не делайте за ребенка того, что он может сделать сам. Давайте ему возможность опробовать самостоятельно всякий новый навык, и лишь в том случае, когда становится очевидным, что самому ему не справиться, предлагайте помощь (причем эта помощь должна быть обучающей: не "давай я сделаю сама!", а "посмотри, это делается так"). С другой стороны, не нагружайте его заданиями, с которыми он определенно не может справиться: постарайтесь, чтобы ребенок по реже испытывал ощущение собственного бессилия и чаще добивался успеха.
Если ваш ребенок сейчас в возрасте двух - трех лет, примите во внимание приведенные ниже советы.
Как научить ребенка одеваться и раздеваться?
• Не нужно немедленно требовать от ребенка, чтобы он всегда одевался только сам. Но и, когда он по своей доброй воле берется за одежки и старается надеть их сам, ни в коем случае не мешайте ему, не пытайтесь сделать все за него!
• Планируйте свое время таким образом, чтобы вы могли чувствовать себя спокойно, пока ребенок осваивает науку одевания. Лучше встать утром на полчаса раньше, чем лишить ребенка возможности вовремя овладеть новыми навыками.
• Если же малыш не проявляет желания одеваться самостоятельно, можно немножко подтолкнуть его. Например, вы можете надеть ему носочки, но не до конца, и предложить самому подтянуть их повыше.
• Предлагайте ему самому снимать ту одежду, которую действительно легко снять.
Не забывайте о том, что игра, интеллектуальное развитие и усвоение новых навыков - неразрывно связанные процессы. Позаботьтесь о том, чтобы у малыша были подходящие игрушки, которые помогут ему быстрее освоить искусство одевания. Прежде всего, это куклы с их кукольными одежками. А кроме того, очень полезны разного рода "развивающие пособия " - игры-шнуровки и все, что нужно застегивать и расстегивать (тканевые панно или тряпичные книжки, мягкие игрушки с карманами и клапанами, на которые нашиты пуговицы, молнии, липучки, завязки). Все это гораздо интереснее мастерить своими руками. Малыш таким игрушкам будет несказанно рад, одеваться научится быстрее, а заодно и мелкую моторику разовьет.
Как научить ребенка убирать свои игрушки?
Этого можно с лёгкостью добиться, нужно только начать играть с ребёнком.
Да, именно играть, а не приказывать, требовать или уговаривать. Играть можно в погрузчики, краны, снегоуборочные машины, эвакуаторы. Можно играть в сбор ягод (грибов, цветов и т. д.), подбирая с малышом рассыпанную по полу мелочевку. Можно соревноваться - кто быстрее уберет свою часть игрушек. Можно придумать еще сотню способов превратить уборку в удовольствие. Главное, чтобы вы всегда вели себя последовательно. Нельзя приучать малыша к уборке время от времени: "Вчера убирал, сегодня, так и быть, я сама, а завтра вообще оставим все, как есть". Если уж вы решили вырабатывать полезную привычку, не отказывайтесь от своего намерения.
Ребенок, конечно, будет играть, но постепенно привыкнет к правилу: перед сном (или перед обедом, перед прогулкой) игрушки отправляются на полки, в ящики и прочие свои "домики".
Конечно, в садике всему этому учат, и привычку к аккуратности дети усваивают как раз именно там. Воспитательницу принято слушать, да и пресловутое "влияние коллектива" делает свое дело. Но если в домашней жизни малышу ни разу даже не намекали на то, что вещи можно и нужно держать в порядке, требование воспитателя убирать за собой может вызвать у ребенка протест. И если вы не хотите дожидаться того времени, когда вашего крошку «отдрессируют» в садике, начинайте играть.
Как приучить ребенка к горшку?
Ребенок приобретает способность сознательно контролировать мочеиспускание и дефекацию примерно в двухлетнем возрасте. Конечно, к этому времени он уже наверняка "знаком" с горшком и знает, для чего этот предмет предназначен. Но если до сих пор "удачи" малыша в туалетных делах целиком и полностью являлись заслугой бдительных родителей, то теперь, начиная с двух лет, он может следить за собой сам.
Чего нельзя делать:
• держать на горшке подолгу;
• покупать "музыкальные горшки";
• ругать за испачканные штаны;
• придавать этим процедурам слишком большое значение, фиксировать внимание ребенка больше необходимого (в том числе и слишком уж бурно выражать восхищение его успехами).
Для того чтобы ускорить процесс осознания и обучения, предоставьте малышу возможность хотя бы какое-то время каждый день путешествовать по дому без одежки. Тогда у него будет возможность увидеть и понять, что мокрые штанишки "случаются" не сами по себе, - он будет знакомиться с работой собственного тела. Кстати, о мокрых штанишках: примерно к полутора годам малыши сами начинают очень бурно переживать по этому поводу. Мокрые штаны не доставляют никакой радости, поэтому у вас нет нужды еще и делать ребенку замечание или тем более ругать его.
Наблюдайте за ребенком. Обычно по некоторым признакам можно заметить, что у него созрела некая потребность, и в это время имеет смысл предложить ему горшок. Не настаивайте, не заставляйте - просто предложите, объяснив, что тогда штанишки останутся сухими и чистыми. Не забывайте предлагать ребенку горшок перед дневным и ночным сном.
Как пойти в садик и не заболеть?
Примерно четверть детишек реагирует на помещение в детский сад "скрытым сопротивлением". Попросту - начинают часто болеть. И самое распространенное объяснение, которое состоит в том, что дети "подхватывают" простуду друг от друга - лишь одна из причин.
Но, прежде всего, малыши начинают болеть просто потому, что снижается иммунитет из-за резкой смены обстановки: другой режим, непривычная пища, много шума и впечатлений, переживания из-за разлуки с мамой... Наконец, очень часто именно перед походом в садик дети получают полный "комплект" прививок, что тоже негативно отражается на состоянии защитных сил организма. И даже сам по себе обязательный обход всех врачей перед зачислением в детский сад в поликлинике, может привести к тому, что малыш подхватит в коридорах этого "учреждения" простуду.
Так что, помимо психологической и "бытовой" подготовки, вам обязательно нужно позаботиться об укреплении здоровья малыша, которого вы отправили в садик.
