КГКП "Ясли-сад №11"

Ата-аналарға арналған кеңес
"Инклюзивті мектепке дейінгі білім беру туралы не білеміз"

"Инклюзия" терминін 1994 жылы ерекше қажеттіліктері бар адамдардың білім беру саласындағы саясат пен практикалық қызмет қағидаттары туралы Саламанк декларациясымен енгізген.
Инклюзивті (франц. – "қамтиды", лат. "қорытындылаймын, қосамын") немесе енгізілген білім беру – ерекше қажеттіліктері бар балаларды жалпы білім беретін (бұқаралық) мектептерде және МДҰ-да оқыту процесін сипаттау үшін пайдаланылатын термин.
Әр бала, ол қандай болмасын, ең алдымен ерекше тұлға. Даму ерекшеліктеріне қарамастан, ол басқа балалармен тең құқықтарға ие.
Инклюзивті тәсілмен барлық балалар жеңіске жетеді, өйткені ол білім беру процесін ұйымдастыруда және өткізуде жеке және сараланған әдістерді қамтиды. Инклюзия баланың басқа балалардың топтық қоғамдастығының өміріне ДМШ-мен толық кірігуін білдіреді. Алайда, білім беру мекемелеріне инклюзияны енгізуге кедергі келтіретін бірқатар факторларды атап өткен жөн:
- барлық субъектілерде инклюзивті білім беруді ұйымдастыру білім беру ұйымдарына көптеген мамандар (дефектологтар, логопедтер) тартуды талап етеді.;
- мүмкіндігі шектеулі балалар түзету көмегін ала алатын даму және түзету орталықтары біркелкі бөлінбеді;
- мүгедек балаларға халықтың толерантты қатынасы жоқ, яғни қоғамның психологиялық дайын еместігі байқалады, мүгедек балаларға оның толық құқылы мүшелері ретінде қарайды.
Қазіргі уақытта даму бұзылыстары бар балалардың келесі санаттары бөлінеді:
- есту қабілеті бұзылған (естімейтін және нашар еститін),
- көру қабілеті бұзылған (көзі көрмейтін, нашар көретін),
- сөйлеудің ауыр бұзылуында,
- тірек-қимыл аппараты бұзылған,
- психикалық дамуы тежелген,
- интеллектуалдық даму,
- эмоциялық-еріктік сала бұзылғанда,
- дамудың кешенді (күрделі) бұзылулары.
Мұндай балалар үшін инклюзивті білім беру принциптері енгізілген бағдарлама тұжырымдамасы әзірленді:
- жеке тәсіл (оқыту мен тәрбиелеудің нысандарын, әдістері мен құралдарын таңдау);
- баланың өзіндік белсенділігін қолдау;
- білім беру процесіне оның барлық қатысушыларын белсенді қосу;
- пәнаралық көзқарас;
- оқыту және тәрбиелеу процестерін ұйымдастырудағы вариативтілік;
- отбасымен серіктестік қарым-қатынас;
Осылайша, инклюзивті білім беру-бұл жалпы білім беруді дамыту процесі, бұл оның барлығына қол жетімділігін білдіреді.
Егер сіздің балаңыз мүгедек болса, неден бастау керек?
Мұндай жағдайға тап болған алғашқы адам емес екеніңізді түсіну маңызды. Мұның бәрі сізге және сіздің ұстанымыңызға байланысты. Табысты отбасылар белсенді өмірлік ұстанымға ие: олар мәселені әртүрлі әдебиеттерді қолдана отырып белсенді зерттейді, мамандармен өзара әрекеттеседі, балабақшалармен танысады, баланы қайда бағыттау керек.
Бұл жағдайдағы тәжірибе сөзсіз, бірақ сіз жағдайдың шешілетініне сенуіңіз керек және оның шешімі ең алдымен сізге байланысты. Өзіңізге "ерекше" баланы өсіру-бұл еңбек екенін мойындаңыз, сондықтан ұзақ уақыт бойы көп және шыдамдылықпен жұмыс істеуге тура келеді. Баланың дамуына жұмсалған күш ешқашан бекер болмайды. Балаңыздың дамуындағы проблема сізді қаншалықты терең сіңірсе де, оған бүкіл өмір сүру кеңістігін бағынбаңыз. Жұмысты қалдырмаңыз. Кәсіпте сәтті, өзін-өзі тануға тырысыңыз. Бала жанында көңілді ата-аналарды көруі керек. Бұл баланың қоршаған әлемге деген оң көзқарасын қалыптастырады.




"Ерекше бала" тәрбиелеп отырған ата-аналарға арналған ұсыныстар.

Бұл ұсыныстар сізге "ерекше" баланы тәрбиелеп отырған отбасының сау атмосферасын сақтауға көмектеседі.

1. Отбасылық пессимизм мен үмітсіздік атмосферасы-сіздің балаңыздың басты жауы, бүкіл отбасы үшін қорқынышты жойқын күш. Сіз өзіңіздің үмітсіздігіңізге көбейтілген шектеулер отбасының барлық мүшелерінің бұзылуына, оның ыдырауына және туыстарының алыстауына әкелетінін түсініп, ерекше өмірді лайықты қабылдауыңыз керек. Өзіңіздің көңіл-күйіңізден бастаңыз. Үйдегі жалпы атмосфера сізге байланысты екенін түсініңіз. "Ерекше" бала үмітсіздік сезімін дамыта алмайды, есейген сайын оның қайғы-қасірет үйінде тұрғанын түсінеді. Оның өзін басқалар үшін проблемалардың қайнар көзі ретінде түсінуден зардап шегуі бірнеше есе артады. Өзіңіз қабылдаңыз және жақындарыңызға оның әлемге адамдар арасында өмір сүру үшін келгенін көруге үйретіңіз, ол өзінің ерекше өміріне құқылы және сіз оған көмектесуге шақырыласыз. Сіздің балаңыздың оқу және есте сақтау қабілеті төмен немесе өте төмен болуы мүмкін. Бірақ ол денесінің әр жасушасын отбасылық ортаның жылуын сезінетініне сенімді болыңыз. Баланы қабылдау кезінде оны отбасы өміріне енгізіңіз. Оған басқа адамдар өмір сүріп жатқанын және олардың да өз өмірлері, қажеттіліктері бар екенін көруге рұқсат етіңіз.

2.Балаға жанашырлықты үйретіңіз. Оған басқалардың көмек пен қамқорлыққа мұқтаж екенін көрсетуден қорықпаңыз, сонымен қатар Сіздің тарапыңыздан ғана емес, сонымен қатар оның тарапынан да. Ол адамның назарын аударуға үйренсін. Сіз ересек әлемнің проблемаларынан ажырасқан балалар баяу дамумен, ақыл-ой кемістігімен ғана емес, эмоционалды дамымауымен де сипатталатынын түсінуіңіз керек. Сондықтан" ерекше " бала үшін сүйіспеншілік пен назар аудару өте маңызды, сол қамқорлық отбасында оның басқа мүшелеріне көрінеді. Оған жанашырлықты кез-келген қолайлы түрде білдіруге үйрету керек.

3.Сіз "ерекше" баланың ата-анасысыз. Сіздің өміріңіз әр нақты жағдайды үнемі талдау қажеттілігімен қиындайды. Ешқашан қорытынды жасауға және шешім қабылдауға асықпаңыз.
Баланың әр нақты әрекеті туралы ойланыңыз, оның физикалық әл-ауқатына байланысты нәрсені және басқалардың ықпалынан туындаған нәрсені оқшаулаңыз. Егер қиындықтар ауырсынудан туындаса, дәрігер сізге және медицина туралы біліміңізге көмектеседі. Бірақ бұл баланың ерекше сипатының көрінісі болуы мүмкін, мұнда психологтың көмегі қажет болады. Егер ол болмаса, отбасылық кеңес ең жақсы көмекші болады. Әрине, ата-аналар мен ересек балалар "ерекше" баламен өзін қалай ұстау керектігі туралы саналы шешім қабылдай алады. Бұл мәселеде ортақ байланыс, қарым-қатынастың жалпы стилі және отбасының бір мүшесі қарым-қатынаста болғанда қолайсыз келіспеушілік маңызды
"ерекше" балаға қатаңдық, ал екіншісі-рұқсат ету.

4.Баланың диагнозын өлі нүктеден жылжыту үшін бірлескен отбасылық жұмысқа дайын болыңыз. Сіз балаға бір адамға көмек көрсетудің барлық ауыртпалығын көтере алмайсыз. Отбасының әрбір сау мүшесінде
олардың міндеттері болуы керек. Ерекше күтімді қажет ететін адам, даму барысында, өзіне-өзі көмек көрсетуге байланысты жеке міндеттер шеңберін білуі керек. Әркім отбасының қалған мүшелері не істей алатындығын біледі. Бұл барлық адамдар үшін ерекше ереже. Ата-аналар, бауырлар, әпкелер аурудың көрінісі кезінде көмек пен өзіне-өзі көмек көрсету дағдылары мен әдістерін біледі, "ерекше" балаға қол жетімді қарым-қатынас тілі мен формасын түсінеді, оның табиғи емес қимылдарын қабылдайды, эмоцияларды "ерекше" балаға қол жетімді және т. б. түрде жеткізе алады. Егер іс-әрекет болмаса немесе физикалық шектеулі болса, бала басқалардың не және не үшін істейтінін түсінуі керек. Бірақ мұнда жаңа өте күрделі ереже күшіне енеді.

5.Отбасы" ерекше " баланы отбасының толық мүшесі ретінде қабылдайды. Әкемнің, анамның, ағамның, қарындасымның қалай істейтінін түсіндіріп, көрсете отырып, оның санасында: "Мен толық емеспін, бәрі дұрыс және жақсы, ал мен жаманмын", - деп абай болыңыз. Тағы бір нәрсені егу керек: "Мен өз жолыммен істеймін, Мен де жетістікке жетемін,
мен көремін, түсінемін". Балаға не істей алмайтындығынан қорықпауға көмектесіңіз. Ол өзінің күш-жігерін, батылдығын, қажеттілігін сезінуді қажет етеді.


6. Төзімділік, агрессивтілік, оқшаулау, түсініксіздік, түсініксіздік сияқты жағымсыз қасиеттердің көрінісін баланың "ерекше" жағдайының салдары деп санамаңыз. Мұның себептері
алдымен отбасыңыздан көріністерді іздеңіз: отбасы мүшелері әрқашан сабырлы және мейірімді ме? Бала қарым-қатынасқа түсе ме немесе оны байқау керек пе? Тек сыртқы ортаны құру арқылы баланың мінез-құлқын қалай түзетуге болатынын ойлаңыз.
Туыстарын: ересектер мен балаларды отбасылық өмірге қосуды ұмытпаңыз. Ұқсас даму ерекшеліктері бар балалары бар отбасылармен достасыңыз.
"Ерекше" баламен байланысты өмірде ештеңе өзгермейді, дамуда тоқтайды. 


Консультация для родителей на тему
«Что мы знаем об инклюзивном дошкольном образовании»
 
Термин «инклюзия» был введён в 1994г. Саламанкской декларацией о принципах политике и практической деятельности в сфере образования лиц с особыми потребностями.
Инклюзивное (франц. – «включающий в себя», от лат. «заключаю, включаю») или включенное, образование – термин, используемый для описания процесса обучения детей с особыми потребностями в общеобразовательных (массовых) школах и ДО.
Каждый ребенок, каким бы он ни был, - это прежде всего уникальная личность. И, несмотря на особенности развития, он имеет равные с другими детьми права.
При инклюзивном подходе выигрывают все дети, потому что он предполагает индивидуальный и дифференцированный методы в организации и проведении образовательного процесса. Инклюзия означает полную интеграцию ребёнка с ОВЗ в жизнь группового сообщества других детей. Однако следует заметить ряд факторов, мешающих введению инклюзии в образовательные учреждения:
- организация инклюзивного образования во всех субъектах требует привлечения в образовательные организации большого числа специалистов (дефектологов, логопедов);
- неравномерно распределены центры развития и коррекции, в которых могут получить коррекционную помощь дети с ОВЗ;
- отсутствует толерантное отношение населения  к детям-инвалидам, т. е. наблюдается психологическая неготовность общества относится к детям с ОВЗ как к его полноправным членам.
В настоящее время выделяются следующие категории детей с нарушениями развития:
- с нарушениями слуха (неслышащие и слабослышащие),
-нарушениями зрения (незрячие, слабовидящие),
-тяжёлыми нарушениями речи,
-нарушениями опорно-двигательного аппарата,
-задержкой психического развития,
-нарушениями интеллектуального развития,
-нарушениями эмоционально-волевой сферы,
-комплексными (сложными) нарушениями развития.
Для таких детей разработана Концепция Программы, где включены принципы инклюзивного образования:
-индивидуального подхода (выбор форм, методов и средств обучения и воспитания);
-поддержки самостоятельной активности ребёнка;
-активного включения в образовательный процесс всех его участников;
-междисциплинарного подхода;
-вариативности в организации процессов обучения и воспитания;
-партнёрского взаимодействия с семьёй;
Таким образом, инклюзивное образование – процесс развития общего образования, подразумевающий его доступность для всех.
С чего же начать, если ваш ребёнок с ОВЗ?
Важно понять, что вы не первые, кто столкнулись с такой ситуацией. Всё зависит от вас и вашей позиции. Успешные семьи занимают активную жизненную позицию: активно изучают проблему, используя разную литературу, взаимодействуют со специалистами, знакомятся с детскими садами, куда лучше вести ребёнка.
Переживания в данной ситуации неизбежны, но нужно верить, что ситуация решаема, а её решение зависит прежде всего от вас. Признайтесь себе, что растить «особого» ребёнка – это труд, и трудиться придётся много и терпеливо в течение длительного времени. Усилия, вложенные в развитие ребёнка, никогда не бывают напрасными. Как бы глубоко ни поглотила вас проблема в развитии вашего ребёнка, не подчиняйте ей всё своё жизненное пространство. Не оставляйте свою работу. Старайтесь быть успешными, самореализованными в профессии. Ребёнок должен видеть рядом с собой жизнерадостных родителей. Это формирует положительные установки ребёнка в отношении окружающего мира.
 
 
 
 
Рекомендации для родителей, воспитывающих «особого  ребёнка».
 
Эти рекомендации позволят вам помочь сохранить здоровую атмосферу семьи, воспитывающей «особого» ребёнка.
 
1. Семейная атмосфера пессимизма и безнадёжности – главный враг вашего ребёнка, страшная разрушительная сила для всей семьи. Вы должны достойно принять особую жизнь, понимая, что ограниченность, умноженное на ваше отчаяние, приведёт к ущербности всех членов семьи, к её распаду и отдалению родственников. Начните с вашего собственного настроения. Заставьте себя понять, что от вас зависит общая атмосфера в доме. «Особый» ребёнок не может развиваться, ощущая безнадёжность, понимая по мере взросления, что он поселил в доме горе. Его страдания от возможного понимания себя как источника проблем для окружающих усилятся во много раз. Воспринимайте сами и учите своих близких видеть то, что он пришёл в мир, чтобы жить среди людей, он имеет он право на свою особую жизнь, а вы призваны ему помогать. Ваш ребёнок может иметь заниженную или совсем низкую способность к обучению и запоминанию. Но будьте уверены, что тепло семейного окружения он прочувствует каждой клеточкой своего тела. Вводите ребёнка в жизнь семьи по мере его восприимчивости. Пусть он видит, что вокруг живут другие люди и у них тоже есть своя жизнь, свои потребности.
 
2.Учите ребёнка состраданию. Не бойтесь показать ему, что и другие нуждаются в помощи и заботе, притом не только с вашей стороны, но и с его стороны тоже. Пусть он привыкает к проявлению человеческого внимания. Вы должны понимать, что дети, оторванные от проблем взрослого мира характеризуются не только замедленным развитием, умственной отсталостью, но и эмоциональной неразвитостью. Поэтому так важно для «особого» ребёнка, получая ласку и внимание, видеть, что такая же забота проявляется в семье о других её членах. Необходимо научить его выражать своё сострадание в любой приемлемой форме.
 
 3.Вы - родители «особого» ребёнка. Ваша жизнь осложнена необходимостью постоянно анализировать каждую конкретную ситуацию. Никогда не спешите делать выводы и принимать решения.
Обдумайте каждое конкретное действие ребёнка, Вычлените то, что связано с его физическим самочувствием, и то, что стало следствием влияния окружающих. Если трудности вызваны болью, вам поможет врач и ваши знания медицины. Но это могут быть и проявления особого характера ребёнка, здесь будет нужна помощь психолога. Если его не окажется, лучшим помощником станет семейный совет. Несомненно, родители и взрослые дети могут сами принять разумные решения, как вести себя с «особым» ребёнком. В этом деле важен общий контакт, общий стиль отношений и недопустимо разногласие, когда один член семьи проявляет по отношению к
«особому» ребёнку строгость, а другой – вседозволенность.
 
 4.Будьте готовы к совместному семейному труду, чтобы сдвинуть с мёртвой точки диагноз ребёнка. Нельзя взваливать весь груз помощи ребёнку на одного человека. У каждого здорового члена семьи
должны существовать свои обязанности. А тот, кто нуждается в особой заботе, по мере своего развития, должен усвоить круг личных обязанностей, связанных с самопомощью. Каждый умеет делать то, что делают остальные члены семьи. Это особое правило для всех. Родители, братья, сёстры владеют навыками и приёмами помощи и самопомощи при проявлениях болезни, понимают язык и форму общения, доступную «особому» ребёнку, принимают его неестественные телодвижения, умеют передавать эмоции в форме, доступной и для «особого» ребёнка и т. п.  При недоступности деятельности или физической ограниченности ребёнок должен понимать, что и почему делают другие. Но здесь в силу вступает новое очень сложное правило.
 
5.Семья принимает «особого» ребёнка как полноправного члена семьи. Объясняя и показывая, как делают папа, мама, брат, сестра, будьте осторожны, чтобы не утвердилось у него в сознании: «Я- не полноценный, все делают правильно и хорошо, а я плохо». Прививать надо другое: «Я делаю по-своему, у меня тоже получается,
я вижу, я понимаю». Помогите ребёнку не бояться того, что он не умеет делать. Он очень нуждается в ощущении своей силы, смелости, необходимости.
 
 
6. Не считайте проявление отрицательных качеств, таких как упрямство, агрессивность, замкнутость, несобранность, необщительность, только следствием «особого» состояния ребёнка. Причины таких
проявлений поищите сначала в своей семье: всегда ли спокойны и доброжелательны члены семьи? Включен ли ребёнок в общение или ему приходится наблюдать? Только наладив Внешнее окружение, думайте о том, как исправить поведение ребёнка.
 Обязательно приобщайте к жизни семьи родственников: и взрослых и детей. Подружитесь с семьями, имеющими детей с аналогичными особенностями развития.
Ничего в жизни, связанной с «особым» ребёнком, нельзя воспринимать как данное, без изменений, остановившееся в развитии.